Birinci Cihan Harbi'ne giden yolda, dönemin siyasi ve sosyal şartlarını bir arada anlatan usta bir kalemin eseri... Talan edilen yüce Devlet!.. 31 Mart olaylarını tertipleyen ve Sultan Abdülhamid'i tahttan indiren politikacıların pişmanlıkları!.. Trablusgarp hezimeti!.. İkinci Balkan Bozgunu'nun acı yüzü!.. Ordusuna siyaset bulaşmış Osmanlı'nın çaresizliği!.. Osmanlı aydınlarının güçleri ve zaafları!..

Feylosof Rıza Tevfik'in suratına bir donukluk oturmuştu: "31 Mart'ı tertiplemekle hatanın daniskasını yaptık, daniskasını!.." Gözleri dolu dolu olmuştu. Ha ağladı, ha ağlayacaktı...